3 miljoen slachtoffers door een gebrek aan leiderschap!
Opnieuw een onderzoek over pesten en ongelukkige medewerkers… De kosten voor de Nederlandse Economie: 1,7 miljard per jaar! Bizar. Ik zal hieronder uitleggen waar een mogelijkheid is om oplossingen te vinden.
Ik geloof niet in management. Management waarbij de manager het denkwerk doet en werknemers productie moeten draaien heeft zijn langste tijd gehad. Het dateert uit het industriële tijdperk en daar leven we al lang niet maar in. Mensen kunnen zich prima zelf managen, dat doen ze thuis immers ook.
Ik geloof wel in leiderschap. En zeker als je leest dat pesten op het werk een groot probleem is dan is dat een bewijs voor het feit dat er behoefte blijft aan leiderschap. Vorig jaar bleek al dat ca. ca. 500.000 mensen te maken hebben met pesten op het werk. In een interview in het parool met mijn vakgenoot, de psycholoog Bob van der Meer, las ik dat er per jaar 200 tot 300 medewerkers zelfmoord plegen vanwege pestgedrag.
Gepeste werknemer gaat op cursus in plaats van de leidinggevende!
In het artikel in Trouw staat dat 3 miljoen mensen geen plezier bleven aan hun werk. Daar is geen spreadsheetmanager meer nodig, maar een leider denk ik dan. Zeker als ik lees dat veel leidinggevenden de makkelijkste weg kiezen: de werknemer die gepest wordt overplaatsen naar een andere afdeling of naar een cursus ‘opkomen voor jezelf’. De plek der moeite wordt dus niet opgezocht! Het probleem wordt niet bij de bron aangepakt. Geen sterke leider dus en dat zou niet nodig zijn.
Leiderschap is een normaal menselijk verschijnsel
Overal zie je leiderschapsgedrag. In ons dagelijkse menselijke verkeer zie je het terug in een voetbalelftal, in de buurtvereniging, in vriendengroepen enzovoort. Ook in het gezin is altijd sprake van een soort van leiderschap. De vader en/of de moederrol is hierin belangrijk. Het is niet altijd formeel en expliciet, maar het is er wel.
In organisaties hebben we leiderschapsgedrag vaak formeel gemaakt door het in “functies” vast te leggen. Iemand is dan formeel de “baas”. Maar in die functieomschrijvingen staat vaak niet het primaire belang van leiderschap omschreven. Misschien is dat ook niet nodig, maar als ik dan lees over pestgedrag op de werkvloer dan weet ik weer hoe belangrijk het is. Want wat is de primaire taak van een leider?
Zorgdragen voor veiligheid
De primaire taak van een leider in een groep, en dus ook op het werk, is zorgdragen voor veiligheid. Dat is misschien wel het meest fundamentele belang van leiderschap. Als mensen uit hun midden een leider zouden kiezen, dan kiezen ze iemand waar ze zich veilig bij voelen. Waar ze zichzelf bij kunnen zijn. Zo’n leider handelt vanuit zijn eigen kernwaarden, grijpt in als mensen in het team die kernwaarden met voeten treden. Als het niet veilig is dan is leiderschap heel erg nodig. Dat vraagt kracht, zelfvertrouwen en lef van de leider, vooral als het er even op aan komt. Helaas worden “managers” niet altijd op deze kwaliteiten geselecteerd.
“Managers zijn bezig met cijfers, leiders zijn bezig met mensen”
Maar helaas ontbreekt het momenteel aan voldoende leiders om te zorgen voor die veiligheid. Ze nemen hun plek niet goed in, terwijl dat wel zou moeten en ook wel zou kunnen. Uit ervaring weet ik wel dat je leiderschapsgedrag kunt ontwikkelen.
Hoe dan ook, als er gepest wordt op de werkvloer kijk dan vooral eerst naar de leider van de club. Daar ligt de sleutel tot verandering. Managers zijn bezig met cijfers, leiders zijn bezig met mensen. Zij zijn verantwoordelijk voor een veilige werkomgeving waarin datgene waar we in principe goed in zijn, namelijk samenwerken, optimaal tot zijn recht komt.
De oplossing?
Pesten op het werk is dus primair en leiderschapsprobleem. Laten we leiders opleiden om deze rol goed op te pakken. Pick Your Battles noemen we dat.