Het Pygmalion-effect

Het Pygmalion-effect is gebaseerd een verhaal van de Romeinse dichter Ovidius. Dit verhaal ging over een beeldhouwer genaamd Pygmalion:

Pygmalion werkte dagenlang aan een standbeeld van een mooie vrouw om het uiteindelijk de perfecte schoonheid te geven. Hij raakte hierdoor smoorverliefd op het beeld en schonk het de mooiste cadeaus en juwelen. Maar het beeld bleef slechts van steen. Daarom smeekte hij de goden om het tot leven te wekken. Uiteindelijk werden zijn gebeden door Aphrodite verhoord. Zij bracht het standbeeld tot leven en ze leefden nog lang en gelukkig. 

Wat moet je hier nu mee? Het verhaal illustreert dat jouw verwachtingen er voor kunnen zorgen dat datgene wat je wilt zien ook werkelijkheid wordt. Beter bekend misschien als: selffulfilling prophecy.  

Onderzoek naar verband tussen verwachtingen en prestaties

In de jaren zestig van de vorige eeuw deed Robert Rosenthal onderzoek op een basisschool naar het effect van verwachtingen van leerkrachten op de schoolprestaties van leerlingen.

Hij voerde een interessant experiment uit dat als volgt verliep:

• Eerst liet hij alle leerlingen een IQ test ondergaan.

• Na deze test selecteerde hij op willekeurige wijze 20% van de leerlingen uit elke klas. Tegen de onderwijzers vertelde hij vervolgens dat deze leerlingen op basis van zijn onderzoek waarschijnlijk een intellectuele sprong zouden gaan maken.

• Een jaar later kwam hij terug en deed de IQ-test opnieuw. En raad eens? De als slimme kinderen aangewezen kinderen deden het aanzienlijk beter dan de andere leerlingen van de school. In alle geteste klassen van groep 3 tot groep 8, waren de verbeteringen significant. De gemiddelde stijging van het IQ was maar liefst 12,2 punten. Hoe kon dat gebeuren?

Positieve verwachtingen van invloed op interactie

De positieve verwachtingen van de onderwijzers over die leerlingen bleken van invloed op de interactie tussen onderwijzer en leerling. De interactie was positiever. De zogenaamde “slimme” kinderen kregen meer gelegenheid om zichzelf te ontwikkelen en werden hier ook beter bij geholpen er werd vooral veel aandacht geschonken aan de sterke punten van de leerlingen en de kinderen kregen betere feedback op hun gedrag.

Vertaling naar de werksituatie

De verwachting die je als leidinggevende hebt ten aanzien van jouw medewerkers beïnvloedt jouw gedrag richting die medewerkers. Vervolgens ontwikkelen die medewerkers zich dus in de richting van jouw eigen verwachtingen. Als jij denkt dat je medewerkers niet in staat zijn om zelfstandig te bepalen hoe en wanneer ze hun werk moeten doen, dan is de kans groot dat je gaat micromanagen; je gaat heel gedetailleerd bepalen wat ze moeten doen. Daar kan je het behoorlijk druk van krijgen.

Verwachtingen komen uit

Als je het wat minder druk wilt krijgen, dan zal je dus minder op details moeten sturen en de medewerkers meer ruimte geven om zelf na te denken. Maar als je de verwachting hebt dat het dan mis gaat, dan heb je ongetwijfeld gelijk. Dan zal je onbewust toch steeds trachten jouw verwachting uit te laten komen. Dat is het Pygmalion-effect.

Als je verwachting is dat jouw medewerkers zich prima zelf kunnen managen, dan zou dat zo maar eens goed uit kunnen pakken. Hoe mooi is dat? Hier ligt dus een belangrijke sleutel om van oud managementgedrag over te stappen op nieuw leiderschap: stel je verwachtingen bij en handel daarnaar!