Waarom gedragsverandering in organisaties begint met de binnenwereld
Wat zou jij willen dat er verandert in de dienstverlening van jullie organisatie? Wat moet er anders richting de buitenwereld? Klantvriendelijker? Minder stroperig? Meer op maat? En hoe zou je dat voor elkaar krijgen?
Het gras groeit niet sneller
Veel leiders grijpen dan naar plannen, structuren, KPI’s of nieuwe processen. Maar laten we eerlijk zijn: het gras groeit niet harder als je eraan trekt. Als je wilt dat mensen zich anders gaan gedragen, moet je zorgen voor een andere voedingsbodem. Een bodem waarin betrokkenheid, initiatief en samenwerking kunnen wortelen.
In dit artikel lees je hoe je zorgt voor die bodem. We nemen je mee naar een ogenschijnlijk eenvoudige tegelwijsheid die verrassend veel zegt over organisaties: Zo binnen, zo buiten.
De buitenwereld is een spiegel
De uitdrukking *Zo binnen, zo buiten* komt uit de psychologie en spiritualiteit, maar past perfect bij organisatieontwikkeling. Ze betekent: **wat je ziet aan de buitenkant, is een reflectie van wat er vanbinnen leeft.** De manier waarop mensen met klanten omgaan, hoe ze reageren op verandering, of hoe ze samenwerken — het zijn allemaal afspiegelingen van de interne cultuur, relaties en overtuigingen.
Wat mensen denken, voelen, geloven en ervaren, vertaalt zich uiteindelijk in wat ze doen. Organisatiegedrag is nooit neutraal. Het is een spiegel van systemen, gewoontes en ongeschreven regels.
We willen klantgerichtheid… maar luisteren we intern?
Veel organisaties willen dat hun medewerkers klantgerichter worden. Maar tegelijk heerst er intern een cultuur waarin collega’s elkaar nauwelijks echt zien of horen. Hoe kun je verwachten dat mensen extern luisteren, meedenken en verbinden, als er intern niet geluisterd wordt naar de stem van bijvoorbeeld verkopers of servicemedewerkers?
We willen minder bureaucratie, — maar hoe zit het met de interne parafencultuur, waarin elke afwijking eindeloos langs goedkeuringen moet?
We willen snellere besluitvorming, — maar hoe vaak schuift men verantwoordelijkheid van de ene naar de andere afdeling?
We willen dat mensen met lef en initiatief werken aan de klantbeleving, — maar hoe vaak worden ze intern afgerekend op fouten, in plaats van aangemoedigd om te experimenteren?
Zo binnen, zo buiten betekent: Wat we buiten verwachten, moeten we binnen waarmaken.
Hoe verander je gedrag; focus op Eigenaarschap
Veel organisaties investeren in gedragstrainingen, klantreizen en communicatiecampagnes. Maar als de context niet verandert, blijft het effect oppervlakkig. Gedrag is geen losse keuze van het individu; het wortelt in cultuur, systemen en hoe mensen zich verbonden voelen met hun werk.
Wil je dat mensen zich anders gaan gedragen — proactiever, klantgerichter, met meer lef — dan begint dat bij één kernvraag: Hoe vergroten we het eigenaarschap?
Eigenaarschap is het fundament onder bijna alle gewenst gedrag. Het gaat over verantwoordelijkheid nemen, betrokken zijn, en met trots kunnen zeggen: “Dit is van mij.” Maar eigenaarschap is geen karaktertrek — het ontstaat wanneer de juiste condities aanwezig zijn.
In het boek over Eigenaarschap “Wie zorgt dat het goed komt” worden zeven randvoorwaarden beschreven, die samen zorgen voor een voedingsbodem waarin eigenaarschap kan groeien. Ze zijn verdeeld in intrinsieke en contextuele voorwaarden:
Intrinsieke randvoorwaarden (in de persoon zelf):
1. Willen – intrinsieke motivatie
2. Kunnen – competentie en zelfvertrouwen
3. Betekenis zien – zingeving en bijdrage
Contextuele randvoorwaarden (in de omgeving):
4. Invloed en regelruimte
5. Transparantie
6. Overzicht
7. Vertrouwen
Pas wanneer deze voorwaarden in balans zijn, ontstaat ruimte voor écht eigenaarschap. En pas dán verandert gedrag op een manier die duurzaam is.
Bestel hét boek over Eigenaarschap
En nu naar jouw praktijk
Wat wil jij dat je mensen anders gaan doen?
Welke houding, welk gedrag, welk initiatief wil je zien?
En kijk dan verder:
Welke aspecten van de interne samenwerking, cultuur of sturing houden dat gewenste gedrag nu nog tegen?
Wat moet er binnenin veranderen, zodat het buiten zichtbaar wordt?
– Wil je dat mensen extern beter samenwerken? → Kijk dan naar hoe de samenwerking tussen teams intern verloopt.
– Wil je dat mensen initiatief tonen richting klanten? → Kijk dan naar hoeveel ruimte ze intern voelen om te handelen.
– Wil je dat mensen luisteren naar signalen van buiten? → Vraag jezelf af: wie luistert er naar hen?
Als je gedrag wilt veranderen, begin dan bij de bedding. De grond. De wortels. De manier waarop mensen zich voelen in het systeem waarin ze werken.
Zo binnen, zo buiten.
Wat je buiten wilt zien, moet je binnen waarmaken.
Alleen dan groeit er iets echts.
Zelf aan de slag met het versterken van eigenaarschap?
Wil je ontdekken hoe jij als leidinggevende actief kunt bijdragen aan een cultuur van eigenaarschap? Tijdens de training Leidinggeven aan Eigenaarschap helpen we jou hier verder mee. Je krijg je heldere inzichten, praktische tools en inspirerende voorbeelden om zelf het verschil te maken.
Of je nu teamleider, manager of HR-professional bent — deze training geeft je het fundament om gedrag van binnenuit te veranderen.
