Menu
Menu
Schrijf je in voor de P&A Booster!
Dit artikel is gebaseerd op een Amerikaans artikel van James Clear: Identity Based Habits
Gedragsverandering bij jezelf kan best moeilijk zijn. Dat heb je vast wel eens gemerkt.
Bijna iedereen heeft zich bijvoorbeeld wel eens voorgenomen om anders te leven: meer voor jezelf opkomen, stoppen met roken, meer bewegen, meer tijd met je kinderen doorbrengen, beter je vriendschappen onderhouden, een paar kilo afvallen misschien. Maar ja, hoe moeilijk is het om het echt vol te houden? Zelfs als je echt gemotiveerd bent om de goede voornemens in praktijk te brengen dan nog is het verdraaid moeilijk om dit nieuwe gedrag vol te houden. De kans is erg groot dat je volgend jaar om deze tijd nog hetzelfde doet als nu in plaats van dat je jezelf moeiteloos nieuwe gewoontes hebt eigen gemaakt.
Hoe komt dat toch? En belangrijker nog: hoe zorg je er in de toekomst voor om je gedrag wel blijvend te veranderen?
Onlangs vertelde een vriendin een verhaal over de eerste dag op de middelbare school. Veel van de scholieren hadden elkaar voor die dag nooit ontmoet. De leraar vroeg iedere scholier om zichzelf voor te stellen aan de rest van de klas. Aan het einde van de voorstelronde vroeg de leraar of iedereen nog wist wat ieders naam was. De vriendin stak haar hand op en noemde nauwkeurig alle 30 namen. De rest van haar klas was verbijsterd. De jongen naast haar, keek haar aan en zei: “Ik kon me jouw naam zelfs niet herinneren….”. Ze vertelde dat dat hét moment was waarop ze zich realiseerde: ik ben blijkbaar iemand die goed is in het onthouden van namen. En dat besef bleek haar leven lang door te werken; nog steeds onthoud ze de namen van alle mensen die ze ontmoet.
Een voorzichtige conclusie is: om te kunnen geloven in je identiteit (‘wie ben ik’), heb je eerst moeten ervaren en bewijzen aan jezelf dat het daadwerkelijk iets is dat bij je hoort en wie je dus bent. Kijkend naar mijn eigen geschiedenis dan herinner ik me Oom Henk..
Ome Henk had vroeger een schip waarmee hij sportvis-tochten organiseerde op de Waddenzee. Als jongen van 13 ging ik een paar keer mee om te helpen als “matroos” en in de catering op het schip. Het waren drukke dagen, hard werken maar met veel voldoening. Ik was de hele dag druk in de weer en vond het erg leuk. Mijn oom vertelde aan mijn vader dat hij het leuk vond als ik mee was. “Pieter kan je er goed bij hebben, het is een jongen die het werk ziet. Je hoeft hem niet aan te sporen.” Ik vond het een mooi compliment en inderdaad ben ik iemand die altijd overal wel ziet wat er moet gebeuren. Ik ben blijkbaar iemand die graag bezig is.
De voorzichtige conclusie lijkt hiermee te kloppen. Door helder te hebben wie je bent en dit te koppelen aan een (klein) bewijs hiervan ontstaan gewoontes waardoor de gedachtes over jezelf telkens weer worden bewezen… Ligt hier dan de sleutel voor blijvende gedragsverandering?
Als je huidige gedrag een weerspiegeling is van je huidige identiteit, wat zou je dan moeten doen om jezelf nieuw gedrag eigen te maken? Als datgene wat je nu doet een spiegel is van het type persoon waarvan jij overtuigd bent dat je dat bent?
Je voelt hem al aankomen: als je je gedrag blijvend wilt veranderen, moet je beginnen met het bijstellen van het beeld van jezelf en gaan geloven in een andere identiteit.
Veelal worden doelen en voornemens als volgt beschreven: ‘Ik wil afvallen’ of ‘Ik wil meer bewegen’, ‘ik wil meer tijd besteden met mijn kinderen’, ‘ik wil meer delegeren en minder zelf doen’.
Misschien is er iemand in je omgeving die je dan helpt om je doelstelling ook nog eens zogenaamd SMART te maken. Hij vraagt dan zoiets als: ‘Dat is een geweldig voornemen, maar wat wil je echt bereiken?’. En dan antwoord je bijvoorbeeld: ‘Ik wil 10 kilo afvallen’ of ‘Ik wil 5 kilometer kunnen hardlopen’,’ Ik wil zaterdags de hele dag alleen maar tijd doorbrengen met mijn kinderen’, ‘Ik wil een halve dag in mijn agenda vrijhouden om informeel bij te praten met mijn collega’s’.
Deze doelstellingen gaan over prestaties (5 kilometer hardlopen) of over hoe je eruit ziet (gewicht verliezen), of hoe je je tijd besteedt. Prestaties en uiterlijke doelen zijn natuurlijk prima, maar ze zijn niet hetzelfde als het veranderen van gewoonten. Als je al begonnen bent met ontwikkelingen hierin, dan kunnen deze doelen je uiteraard prima helpen om verder vooruit te komen. Maar als je nieuw gedrag wilt laten zien dat ook op de lange termijn blijft bestaan zul je toch een stukje dieper moeten graven. Je zult jezelf eerst moeten afvragen wie je bent.
Want als je eerst je eigen identiteit (her)formuleert dan is er een fundament gelegd voor blijvende gedragsverandering.
Even ter verduidelijking: de afbeelding hieronder laat het verschil zien tussen doelen die gebaseerd zijn op je identiteit en doelen die gebaseerd zijn op je prestaties of hoe je eruit ziet.
Figuur 1 (door James Clear)
De kern van echte gedragsverandering en het vasthouden van nieuwe gewoonten is gebaseerd op je identiteit. Al het gedrag dat je nu laat zien komt voort vanuit een fundamentele overtuiging dat dit is wie jij bent. Dus als je je identiteit (het type van persoon zoals je jezelf ziet) wijzigt, dan is het makkelijker om hierbij passend gedrag te laten zien.
“De kern van echte gedragsverandering en het vasthouden van nieuwe gewoonten is gebaseerd op je identiteit”
De reden waarom het zo moeilijk is om vast te houden aan nieuwe gewoonten is dat we vaak proberen prestatiegerichte doelen of uiterlijk gerelateerde doelen te bereiken zonder onze identiteit te veranderen. Meestal proberen we eerst meetbare resultaten te behalen voordat we aan onszelf laten zien dat we daadwerkelijk de identiteit hebben van de persoon die we graag willen zijn/worden. We proberen te veranderen van buiten naar binnen. En het zou juist andersom moeten zijn.
Eigenlijk is het vrij simpel; er zijn twee stappen:
Net zoals beschreven in de twee verhalen is het van fundamenteel belang dat je (nieuwe) identiteit gekoppeld is aan concreet gedrag dat in lijn is met die identiteit. Maar het hoeft niet heel groots en meeslepend te zijn. Het is vooral van belang dat het klopt, want hierdoor ontstaat de motivatie om vervolgstappen te zetten op het ingeslagen pad.
Het doel is dus niet om direct hele grote duidelijke resultaten te boeken, het doel is om het soort persoon te worden die daadwerkelijk dingen kan bereiken die kloppen met wie hij wil zijn.
Bijvoorbeeld: iemand die consequent sport is het type persoon die fit wil worden/zijn. Ontwikkel allereerst de identiteit van iemand die consequent sport en besteed pas daarna aandacht aan prestaties en uiterlijke kenmerken.
Oftewel: begin met kleine stappen en vertrouw erop dat de resultaten komen zodra je een nieuwe identiteit hebt ontwikkeld.
Je hebt als goed voornemen dat je wilt stoppen met roken. Dit is een doel dat duidelijk op prestatieniveau (gedrag) is geformuleerd. En op dat wat anderen van je zien (je steekt geen sigaret meer op).
Als we dit vertalen naar je identiteit is het van belang dat je jezelf gaat zien als iemand die het belangrijk vindt om gezonder te leven. Dan ben je dus het type persoon dat niet (of minder) rookt.
Als je vanuit je identiteit gaat redeneren ontstaan er vanzelf resultaten die hierbij passen; je denkt na voordat je een sigaret opsteekt ‘Past dit bij wie ik wil zijn?’. Met als gevolg dat je minder vaak rookt en op den duur wellicht helemaal niet meer. Dan begin je dus met kleine stappen en succeservaringen waardoor het beeld van je identiteit alsmaar sterker wordt.
Door drukte op je werk merk je dat je de laatste tijd onvoldoende tijd aan je partner en kinderen hebt besteed. Je voornemen is dan ook om meer tijd aan je gezin te besteden. De belangrijkste vragen op het niveau van identiteit zijn: “Wie wil ik zijn? Welke identiteit past daarbij?”. Gezien het voornemen zou je kunnen zeggen dat je iemand bent die een gezonde balans heeft tussen werk/privé en gezin. Dan ben je iemand die gezin net zo belangrijk vindt als werk en dus het type die af en toe ‘nee’ zegt tegen werkzaamheden en daarmee dus ‘ja’ tegen het gezin. Als er dus een vraag komt om voor de 3e keer in de week over te werken of er wordt wederom ’s avonds een afspraak voor je ingepland, ga je je vanuit je identiteit (“Is dit wie ik wil zijn?”) gedragen. Hiermee zet je kleine stappen en boek je concrete resultaten die passen bij je identiteit.
Naar mijn mening; als je jezelf echt wilt ontwikkelen, is het van belang dat je aan jezelf laat zien, met behulp van kleine stappen, dat je een bepaalde identiteit kunt hebben. Dit is vele malen belangrijker dan het behalen van geweldige resultaten en daarmee een verandering te beginnen, maar niet vol te houden.
De meeste mensen hebben wel persoonlijke doelen waaraan ze willen werken. Zoals al eerder aangegeven zullen deze doelen veelal gericht zijn op prestaties en de dingen die anderen van je zien, in de hoop dat je dan echt gaat veranderen en dingen op lange termijn anders gaat doen.
Maar als je echt graag wilt veranderen, stop er dan mee om je druk te maken over resultaten, maar focus je op je identiteit. Zie jezelf als iemand die de dingen kan bereiken die je graag wilt bereiken. Begin gewoon met een nieuwe gewoonte. De resultaten volgen later wel.
De eerste vraag is: wie wil jij zijn?
De eerste actie is vervolgens: beslis!
Of in de woorden van Will Smith (succesvol Amerikaans Acteur):
De tweede actie is: doe die dingen (hoe klein ze ook zijn) de kloppen met jouw identiteit
De derde actie is: vier je successen! Realiseer je dat je in staat bent geweest in beweging te komen.
En vervolgens zet je de volgende stap, het vliegwiel is op gang gekomen.
“Just Decide!”
Succes!
Schrijf je in voor de P&A Booster!
We respecteren je privacy en gaan zorgvuldig met je gegevens om.
