Thuiswerken doen we veel meer dan vroeger. Hybride samenwerken is meer en meer de nieuwe norm. Maar er schuilen wel risico’s aan dit thuiswerken. Goed om hier eens bij stil te staan want je wilt niet in een burn-out schieten terwijl dat door wat afspraken maken met je collega’s voorkomen had kunnen worden.
Enig tijd geleden publiceerden we het boek; Leidinggeven in de nieuwe werkelijkheid waarin uitgebreid in wordt gegaan op een wereld waarin we meer en meer thuiswerken. Deels een zegen, maar deels ook niet. Eén van de hoofdstukken gaat over de balans tussen werk en privé. Deze valt door thuis te werken soms heel anders uit dan in een traditionele werksituatie. Een deel van dit hoofdstuk heb ik hieronder voor jullie overgenomen om te delen. Met als boodschap:
“Houd de balans tussen werken en ontspannen goed in de gaten als er meer vanuit huis wordt gewerkt in de hybride organisatie.”
Plaats- en tijdonafhankelijk samenwerken
We zijn dus veel meer dan vroeger in staat om plaats- en tijdonafhankelijk samen te werken. Dat vraagt iets van ons, maar dat vraagt ook iets van het management. Want hoe zorgen we er voor dat de balans tussen werk en privé zoekraakt?
Medewerkers hebben door het thuiswerken snel het gevoel dat ze altijd met hun werk bezig zijn en dat is niet goed. Het is stressverhogend en kan op langere termijn tot serieuze burn-out klachten leiden.
Feitelijk was de scheiding tussen werk en privé eigenlijk al een typisch geval van ‘Oud Denken’. Denken vanuit de oude werkelijkheid. Een gezonde balans tussen werk en privé was vroeger nodig om niet overspannen of in een burn-out te raken. Maar om dit te voorkomen is vandaag de dag iets anders nodig.
Thuiswerken en het Nieuwe Overwerken?
“Als ik ’s middags naar de huisarts ben geweest, moet ik de verloren tijd inhalen. Soms lukt dat door efficiënter te werken, en soms door ’s avonds nog even aan de slag te gaan. Dit was een behoorlijke omschakeling voor mij, want ik heb altijd een baan gehad met vaste werktijden en ’s avonds was ik altijd vrij. ’s Avonds aan het werk zijn voelt voor mij als overwerken, terwijl het dat niet is. Ik ben dan alweer vergeten dat het prettig was dat ik zo snel bij de huisarts terecht kon. Wat overblijft is het overwerkgevoel.”
We weten allemaal dat structurele blootstelling aan stress overspannenheid en zelfs een burn-out in de hand kan werken. Los van de negatieve persoonlijke effecten daarvan voor de medewerker, levert het ook ongemakken op voor het team en de organisatie. Denk aan vervanging, re-integratie en een afnemende kwaliteit van het opgeleverde werk in de aanloopperiode. Redenen genoeg om medewerkers te begeleiden in het vinden van een gezonde werk-privébalans in deze nieuwe werksituatie. Een balans in werken en de batterij weer opladen.
“Geen mens is overspannen geworden door hard werken. Wel door weinig ontspannen.”
Ontwikkel je Mindset en Skills
Persoonlijkheid is van invloed op ervaring van stress
Iemands persoonlijkheid is van grote invloed op hoe hij stress ervaart. Daarom is het goed om een aantal risicopatronen te kennen en te herkennen bij je medewerker of misschien wel bij jezelf. Het gaat om perfectionisme, controlebehoefte, loyaliteit en verantwoordelijkheid. Dit zijn persoonlijkheidstrekken die je nogal in de weg kunnen staan als je meer gaat thuiswerken.
Perfectionisme: Deze medewerkers zijn heel druk bezig om alles perfect af te leveren. Ze willen geen fouten maken en kritiek voorkomen.
Controle behoefte: Deze medewerkers zijn bang om de controle en het overzicht kwijt te raken, om vaste structuren los te laten, en om anderen te veel ruimte te geven. Ze hechten aan vastomlijnde taken, een vaste werkplek en een leidinggevende die zevertelt wat ze moeten doen.
Loyaliteit: Deze medewerkers zijn extreem loyaal en hebben moeite met het bepalen van hun eigen positie binnen de organisatie en het team. Zij lossen alle problemen wel op (denk aan Atlas die de wereld op zijn schouders draagt). Deze medewerkers kunnen vaak moeilijk omgaan met te veel vrijheden. Ze vinden het lastig om oude structuren los te laten.
Verantwoordelijkheid: Deze medewerkers proberen alle losse eindjes aan elkaar te knopen. Ze verwijten hun collega’s (soms onuitgesproken) dat ze niet betrokken, snel of punctueel genoeg zijn. Het gevolg is dat ze het dan maar weer zelf oppakken.
Burn-out en thuiswerken
De overtreffende trap van veel stress wordt vaak een burn-out genoemd. Burn-out is een noodkreet van ons lichaam en geest om onder ogen te zien wat er werkelijk met ons aan de hand is. Hoewel het zich vaak uit door harder werken of het werk niet meer gedaan krijgen, is een burn-out niet uitsluitend gerelateerd aan werk.
Let op de symptomen
Een burn-out gaat vaak gepaard met rijangst, claustrofobie en hypochondrie (de angst om ziek te worden). Vaak ook leidt het tot een sociale angst, zoals bloosangst, trilangst, spreekangst,of de angst om niet in slaap te kunnen vallen, wat weer leidt tot slapeloosheid. Maar ook duizeligheid, hyperventilatie, faalangst, stress of angst om flauw te vallen gaan gepaard met een burn-out. Wanneer je één van deze symptomen ziet bij iemand uit je team, is het zaak om direct in te grijpen: ga een gesprek aan en schakel hulp in.
Balans tussen inspanning en ontspanning
Ook al hebben de mensen in jouw team geen verontrustende stressklachten, er zullen in De Nieuwe Werkelijkheid altijd vragen ontstaan. “Moet ik mijn smartphone altijd opnemen?” “Wordt van mij verwacht dat ik op zondagavond e-mails beantwoord die mijn collega of mijn leidinggevende mij die dag heeft gestuurd?” “Lees ik op vakantie toch nog even mijn mail?” “Ben ik nooit meer vrij? Of altijd vrij?”
Uit onderzoek blijkt dat meer dan 50% van de werknemers zich telkens voorneemt om een betere werk-privébalans te krijgen, maar daar maar moeizaam in slaagt. En doordat die twee werelden steeds meer met elkaar verweven raken, moeten we misschien wel spreken over een balans tussen inspanning en ontspanning.
Het is belangrijk om dit onderwerp bespreekbaar te maken in je team. Hieronder enkele vragen die je voor jezelf kunt beantwoorden of op de agenda kunt zetten tijdens de eerstvolgende (virtuele) team-meeting:
Wat is belangrijk?
- Wil je je kinderen les kunnen geven, zonder je schuldig te voelen?
- Wil je wat kunnen bewegen/sporten of boodschappen doen tijdens ‘werktijd’?
- Werk je liever ‘s avonds omdat je weet dat je dan het meest productief bent?
- Wat zijn eigenlijk nog ‘kantooruren’
Maak het concreet
- Wat betekent dit voor de tijden waarop je het liefst werkt?
- Hoe en wanneer ben je het best bereikbaar voor je collega’s?
- Wanneer ben je in principe niet bereikbaar en beschikbaar?
- Bepaal jouw grens
- Bepaal richtlijnen voor jezelf wanneer je niet voor werk bereikbaar bent. Wat is de bandbreedte van het aantal uren dat je wilt maken?
- Wat zijn de gevolgen wanneer je die grens niet bewaakt? (voor jezelf en je collega’s)
Bespreek dit met het team
- Wat zijn ieders wensen?
- Maak teamafspraken over beschikbaarheid en bereikbaarheid.
Voor iedereen die een groot deel vanuit huis werkt en dus de hele tijd maar bereikbaar is: vergeet het oude idee van werk en privé gescheiden houden. Het is nu belangrijk om zorg te dragen voor de balans tussen inspannen en ontspannen. Het is goed om dit soort zaken expliciet naar elkaar uit te spreken, zodat ieder teamlid weet wat van hem verwacht wordt en welke ruimte en vrijheid hij zelf heeft.
Het compacte boek Leidinggeven in de Nieuwe werkelijkheid is te bestellen. Voor slechts € 6,99 als Ebook en voor € 12,99 als paperback te koop in onze shop.
